Uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego (często używa się skrótu UPPZ lub PUPZ) są jednym z typów odpadów „produkowanych” m.in. przez przemysł spożywczy i handel. Procedury postępowania z UPPZ są dość złożone, a odpady te mogą być potencjalnie groźne dla zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt – dlatego tak ważna jest ich odpowiednie zagospodarowanie. Na szczęście istnieją technologie umożliwiające nie tylko skuteczne ich utylizowanie, ale także wykorzystanie jako materiału do produkcji nowoczesnych i wydajnych pasz dla zwierząt.

Uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego dzielimy na kilka kategorii – przypisanie do danej z nich określa poziom zagrożenia dla ludzi i zwierząt, stwarzanego przez owe produkty oraz determinuje zasady postępowania z nimi oraz możliwości ich wykorzystania:

– Do kategorii 1. zaliczamy materiały, które nie mogą zostać wykorzystane z uwagi na najwyższą potencjalną szkodliwość (występuje tu np. zagrożenie prionami, substancjami niebezpiecznymi dla środowiska itp.). Mogą to być np. zwierzęta padłe w wyniku niebezpiecznych chorób lub produkty pozyskane od zarażonych zwierząt, odpady w których wykryto substancje niedozwolone, padłe zwierzęta domowe, egzotyczne, doświadczalne oraz laboratoryjne czy odpady gastronomiczne ze środków transportu międzynarodowego.

– Do kategorii 2. zaliczamy materiały, które mogą zostać wykorzystane do ponownego przetworzenia, ale pozyskane z nich produkty nie mogą być przeznaczone do spożycia przez zwierzęta (np. z uwagi na ryzyko mikrobiologiczne lub możliwość występowania poważnych zanieczyszczeń). Do grupy tej zaliczyć można m.in. obornik, treść przewodu pokarmowego, pozostałości z oczyszczalni ścieków z ubojni, odpady zawierające ciała obce, a także UPPZ przywiezione z krajów trzecich lub państw UE (ale nie spełniających wymagań UE) oraz zwierzęta padłe, płody, czy zarodki.

– Kategoria 3. to z kolei produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego, w których nie wykryto żadnych potencjalnie niebezpiecznych objawów, substancji itp. Są to elementy ubijanych zwierząt uznane za zdatne do spożycia przez ludzi (zgodnie z prawem wspólnotowym) ale nie przeznaczone do spożycia przez ludzi ze względów handlowych, czyli np. tusze i części tusz zwierząt poddanych ubojowi w rzeźni, skóry zwierząt zdrowych (ubitych w rzeźni), produkty z drobiu i zajęcy zabitych w gospodarstwie, krew zwierząt po uboju, była żywność, karma dla zwierząt domowych (która została uznana za niezdatną do spożycia, ale nie wykazuje cech zagrożenia), krew, łożysko, wełna, pióra, włosy, rogi, ścinki z kopyt i surowe mleko pochodzące od zwierząt, muszle, skorupy skorupiaków, produkty uboczne z wylęgarni, tkanka tłuszczowa ze zdrowych czy odpady gastronomiczne. Jak widać, to właśnie ta kategoria odpadów jest najbardziej przydatna i możliwa do ponownego wykorzystania bez znaczących obostrzeń. Zapraszamy do zapoznania się z prezentacją.

Szczegółowe zasady kategoryzacji i zagospodarowania określają przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1069/2009 oraz Rozporządzenia Komisji (UE) Nr 142/2011. W Polsce nadzór nad ubocznymi produktami pochodzenia zwierzęcego (oraz produktami pochodnymi) sprawuje Inspekcja Weterynaryjna. UPPZ są kategoryzowane na podstawie analizy ryzyka, jako materiały kategorii 1, 2 lub 3 (materiały szczególnego, wysokiego i niskiego ryzyka). Sposób postępowania zależy od kategorii produktów i dotyczy:

• przetwarzania
• zbierania
• transportu
• magazynowania
• użycia
• niszczenia